Kontrola trzeźwości w zakładzie pracy

Spożywanie alkoholu zaburza nasze zdolności poznawcze. Dlatego też, aby zapewnić niezakłócone funkcjonowanie zakładów, a co za tym idzie, bezpieczne i higieniczne warunki dla wszystkich pracowników, zgodnie z 16 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości ustanowiony został zakaz wnoszenia i spożywania alkoholu w miejscu pracy. Pracodawca ma jednocześnie prawo przeprowadzić kontrolę trzeźwości. Od 21 lutego 2023 roku obowiązują w tym zakresie nowe zasady.

Jakie uprawnienia ma więc obecnie pracodawca i czego może spodziewać się pracownik, który pojawia się w miejscu pracy pod wpływem alkoholu?

Dwa tryby niedopuszczania pracowników do pracy

Zgodnie z aktualnymi przepisami pracodawca może zdecydować się na kontrolę trzeźwości w miejscu pracy w dwóch trybach:
1) prewencyjne przeprowadzanie testów na obecność alkoholu lub środków o podobnym działaniu;
2) testowanie na podstawie uzasadnionego podejrzenia pracodawcy.

Co więcej, kontroli trzeźwości w miejscu pracy poddani mogą zostać nie tylko pracownicy zatrudnieni w oparciu o umowę o pracę. Może ona dotyczyć bowiem także osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych oraz tych, które współpracują z firmą w ramach B2B. Poza tym pracodawca może przeprowadzić ją także w przypadku osób wykonujących pracę zdalną, o ile spełniają one przesłanki zawarte w obowiązujących obecnie przepisach. Istotną kwestią jest ponadto fakt, że pracodawca nie może skierować żadnego ze swoich pracowników na badanie moczu lub krwi. Może on stosować wyłącznie metody nielaboratoryjne.

Skutki spożywania alkoholu w pracy bądź pojawienia się w zakładzie w stanie nietrzeźwości

Pracodawca może oczywiście zakazać pracownikowi wykonywania obowiązków przez określony czas. Jednocześnie okres ten może zostać uznany przez niego m.in. za nieobecność nieusprawiedliwioną bądź nieobecność usprawiedliwioną jednak bez prawa do wynagrodzenia. Dodatkowo pracodawca może zdecydować się na nałożenie na pracownika kary upomnienia, nagany lub kary pieniężnej, o których informacja będzie przechowywana w aktach pracowniczych aż do momentu uznania jej za niebyłą. Sama informacja o przeprowadzeniu kontroli trzeźwości w miejscu pracy wraz z jej wynikiem może być natomiast przechowywana i przetwarzana przez rok.

Abstrahując od zmian w przepisach, warto pamiętać, że zasady przeprowadzania kontroli trzeźwości w miejscu pracy muszą być opisane w regulaminie lub w innych aktach wewnątrzzakładowych. To tam powinny zostać określone grupy pracowników, których dotyczy kontrola trzeźwości, sposób jej przeprowadzania wraz z informacją o rodzaju urządzeń wykorzystywanych do testów, a także zasady przetwarzania danych osobowych.

W BHPonline posiadamy wszystkie niezbędne dokumenty opracowane pod kątem prewencyjnej kontroli trzeźwości w miejscu pracy – od regulaminu i procedury jej przeprowadzania po stosowne obwieszczenie oraz protokoły kontroli i odmowy. Poza tym w zakładach, w których zachowanie osób pozostających pod wpływem alkoholu może narażać zdrowie i życie współpracowników bądź nieść za sobą wysokie ryzyko dla mienia, zalecamy także zastosowanie odpowiedniego oznakowania takiego jak tablice i piktogramy BHP. Tabliczka z informacją “Zakaz wnoszenia alkoholu na teren zakładu” czy “Zakaz spożywania alkoholu” będzie przypominać o obowiązujących regulacjach oraz należytym respektowaniu tychże zasad w tym konkretnym zakładzie.